première:
Wenen, 8 December 1813
na de titanic adventures in klank-kleur, vorm en dramatische expressie van symfonieën nrs. 5 en 6, lijkt de Zevende Symfonie in eerste instantie een terug naar veiliger, meer klassieke grond. Behalve dat Beethoven het niet echt ‘veiliger’ doet – in ieder geval niet in deze fase van zijn carrière.,
waanzin en ritmische patronen:
gecomponeerd na een broodnodige herstellende spa vakantie in 1811, Symfonie nr. 7 klinkt als wat Beethoven later een ‘terugkeer naar het leven’zou noemen. De toonaard van een majeur wordt vaak geassocieerd met licht en drijfvermogen (Mendelssohn ’s Italiaan, Schubert’ s Trout kwintet), maar hier kan de pure fysieke energie – uitgedrukt in dansende spierritmes en briljante orkestratie – in sommige uitvoeringen, op het zenuwslopend grenzen., Geconfronteerd met een bijzonder obsessieve keten van herhalingen (mogelijk de wervelende laatste crescendo in het eerste deel), verklaarde Beethovens jongere tijdgenoot Carl Maria von Weber hem ‘rijp voor het gekkenhuis’.
maar er is niets geks aan de manier waarop Beethoven de schijnbaar diverse dansritmes in dit werk samenbrengt. Iets meer dan een minuut in de substantiële langzame introductie intoneert de houtblazer een ritmisch patroon: DA de-de – in klassieke metrische termen, een ‘dactyl’.,
dit zelfde patroon pulseert verwachtend in de gedurfde aanhoudende één-noot overgang naar de Vivace, dan komt tot leven in zijn hoofdthema. Het prachtige gesluierde Allegretto dat volgt wordt achtervolgd door hetzelfde ritme, het trio van het scherzo herhaalt het als een speeltuinspel, terwijl de finale er positief door bezeten is, tot aan de woeste opgetogenheid van de laatste maten.een gids voor Beethovens Symfonie nr. 5 Beethovens symfonieën: wat vond de 9e eeuw ervan?,
dynamiek:
vlak voor het einde gebruikt Beethoven voor het eerst in een orkestwerk de markering fff – fortississimo: ‘louder than as loud as possible’. Er zijn momenten die luisteren naar deze verbazingwekkende finale dat je je afvraagt of Stravinsky hier niet het idee kreeg voor de ‘Sacrificial Dance’ uit de Rite of Spring – behalve dat het leven is, niet de dood, die triomfeert.
tonaliteit:
Het is natuurlijk niet alleen een vreugdevolle bewering. Net als TS Eliot realiseerde Beethoven zich dat het de duisternis is die ‘de glorie van het licht verklaart’., De weelderige nachtelijke wereld van het Allegretto opent op een minor-toonsoort wind akkoord dat, na de gloeiende A majeur die het eerste deel beëindigt, voelt als het behendig doven van een licht.Beethoven breidt zijn tonale universum uit als nooit tevoren in een symfonie, waardoor de heldere A-majeur voortdurend wordt ondermijnd door een afgelegen (en, in context, donkerder) F – majeur-als dat technisch klinkt, is het effect in de uitvoering volledig visceraal., Maar uiteindelijk getuigt de Zevende symfonie van Beethovens blijvende vermogen om energie en hoop te vinden temidden van innerlijke en uiterlijke verlatenheid, en als zodanig is het onmisbaar.
- A guide to Beethovens Symfonie No. 2
- Hoe ging Beethoven om met doven?
aanbevolen opname:
Riccardo Chailly bereikt het bijna onmogelijke, door de classificerende inzichten van performers uit de periode te combineren met de tonale rijkdom en expressieve zwaartekracht van old-school meester tolken zoals Otto Klemperer of Carlos Kleiber., De ritmes zijn helder en vitaal, de kleuren prachtig, de expressie intens en breed-variërend, en alles is vastgelegd in prachtig opgenomen geluid.
Gewandhausorchester Leipzig / Riccardo Chailly Decca 478 3496
Words by Stephen Johnson. Dit artikel verscheen voor het eerst in het December 2015 nummer van BBC Music Magazine.
Lees hier de recensies van de laatste Beethoven-opnamen